Tìm hiểu tâm lý học sinh tiểu học

Tiểu học là giai đoạn từ 6 – 11 tuổi, trẻ hình thành những đặc trưng riêng về tâm sinh lý so với những lứa tuổi khác. Kịp thời nắm bắt tâm lý của trẻ, sẽ giúp cha mẹ đồng hành cùng con tốt hơn trong giai đoạn quan trọng nhất của quá trình rèn luyện và phát triển trí tuệ.

Tiểu học cũng là thời kỳ trẻ còn hồn nhiên, ngây thơ, chưa hoàn thiện kỹ năng, ý thức để đối phó với những biến động của cuộc sống. Vì vậy cha mẹ cần thường xuyên trao đổi, theo dõi, chỉ dạy, dìu dắt trẻ qua giai đoạn nhạy cảm với nhiều biến đổi, phát triển nhanh chóng về cảm xúc, trí tưởng tượng. Khi thấu hiểu, nắm bắt tâm lý của trẻ người lớn có thể đồng hành cùng con một cách tốt nhất.

Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học dễ thấy

Bước sang giai đoạn tiểu học, trẻ bắt đầu tiếp cận với thế giới xung quanh thông qua lý trí với cách suy nghĩ và nhìn nhận riêng của mình, ít phụ thuộc vào cảm tính. Nhưng khả năng kiểm soát cảm xúc của các bé chưa hoàn thiện, nên dễ giận hờn, dễ xúc động, dễ vui dễ buồn, thiếu kiên nhẫn và chưa hiểu một cách rõ ràng về sự vật, hiện tượng.

Các đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học phổ biến là:

Hay tò mò và thích khám phá điều mới

Một đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học không thể không nhắc đến là tính tò mò, thích khám phá điều mới mẻ. Trẻ luôn phấn khích, tò mò với thế giới xung quanh, luôn muốn tìm hiểu kỹ sự vật, hiện tượng đang diễn ra với nhiều câu hỏi, thắc mắc. Đây là đặc điểm tâm lý giúp trẻ tăng cường phát triển tư duy, sáng tạo để hướng đến sự phát triển toàn diện.

Tò mò, thích khám phá là cách trẻ khai thác tiềm năng bên trong của mình, dần hoàn thiện hơn kiến thức, kỹ năng và học hỏi những điều bổ ích. Vì vậy người lớn nên thấu hiểu đặc điểm tâm lý của trẻ để kịp thời hỗ trợ, tránh việc bực tức khi trẻ hỏi quá nhiều khiến các bé có cảm giác sợ hãi, dần dần không dám học hỏi, tìm hiểu các vấn đề nữa.

Trẻ thích được khen ngợi

Chúng ta thấy rằng mọi em bé đều thích được công nhận thành tích và khen ngợi, nhất là đối với học sinh tiểu học điều này càng được thể hiện rõ rệt. Trẻ nhỏ tuổi có nhu cầu được khen ngợi nhiều hơn so với các bé lớn hơn. Khi được khen trẻ cảm thấy mình thành công, hoàn thành được việc lớn, đáng tự hào và cảm thấy vô cùng hào hứng và phấn khích. Trẻ có thể khoe với mọi người về những sự khen ngợi vì những điều mà mình làm được.

Khi được khen, trẻ có tâm lý vui vẻ, hưng phấn và hoàn toàn có thể điều khiển bé. Người lớn nên nắm bắt đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học này để giúp con hoàn thiện mình hơn thông qua những lời khen tặng chân thành. Ví dụ: Khi trẻ làm được việc tốt, cha mẹ khen tặng để con nhận thấy đây là hành động đúng đắn và tiếp tục phát huy. Khi con được điểm cao nên khen và động viên để trẻ tiếp tục cố gắng, phấn đấu trong học tập. 

Tâm lý học sinh tiểu học thường dễ xúc động

Một trong những đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học dễ thấy nhất là dễ xúc động. Khi ở lứa tuổi còn nhỏ, trẻ phát sinh nhiều cảm xúc với thế giới xung quanh, dễ xúc động trước những thứ mà mình tiếp xúc. Đứng trước sự vật, sự việc, hiện tượng, con người cụ thể trẻ thường biểu hiện cảm xúc, thái độ trực tiếp ra bên ngoài.

Theo các chuyên gia tâm lý, ở giai đoạn tiểu học tâm lý trẻ mới hình thành, chưa bền vững nên khó có thể kiểm soát được. Trẻ thường xuất hiện những tình cảm mới, dễ thay đổi tâm trạng, thiên về cảm xúc xúc động, tình cảm là chính. Bé có thể vừa buồn lại vui ngay, hoặc đang vui vẻ lại khóc lóc vì không hài lòng…

Đối với đặc điểm tâm lý dễ xúc động của trẻ cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết, để hỗ trợ khi con khó kiểm soát được tình cảm, tư tưởng trước mọi vấn đề trong học tập và cuộc sống. Ví dụ: Khi bé buồn con có thể khóc, gặp điều vui vẻ trẻ có thể hét lên, nhảy múa, hò reo….

Trẻ hay bắt chước người xung quanh

Bắt chước người xung quanh là đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học đặc trưng. Trong giai đoạn này trẻ thường thích bắt chước hành vi của người lớn, những người xung quanh, nhân vật trong bộ phim yêu thích…

Tuy nhiên hành động bắt chước này có thể có lợi nếu là những hành động đẹp hoặc gây hại cho trẻ nếu là hành động xấu. Vì vậy người lớn cần hướng dẫn để trẻ hành động đúng. Cha mẹ nên tạo cho con môi trường sống và học tập tích cực có nhiều những tấm gương tốt để con học hỏi, noi theo.

Thường xuyên thay đổi tâm trạng

Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học thường không có tính bền vững như người trưởng thành do các bé chưa thể kiểm soát tốt về mặt tâm lý và cảm xúc. Chính vì vậy người lớn có thể thấy trẻ thường xuyên thay đổi tâm trạng, vừa vui lại buồn, dễ khóc nhưng cũng dễ cười. Chúng ta có thể thấy trẻ đang cảm thấy buồn chán nhưng khi xuất hiện yếu tố kích thích con nhanh chóng vui vẻ, hạnh phúc.

Ví dụ: Khi bị mắng vì phạm lỗi trẻ có thể khóc, buồn, cảm thấy bị tổn thương nhưng khi cha mẹ vuốt ve, an ủi phân tích những cái sai của con con sẽ cảm thấy vui vẻ trở lại. Trẻ nhận được 1 phần quà dù nhỏ nhưng đúng với sở thích sẽ phấn khởi, tươi tắn ngay cả khi vừa với khóc buồn.

Những điều cha mẹ nên làm khi con ở tuổi tiểu học

Thấu hiểu đặc điểm tâm lý của con qua từng giai đoạn sẽ giúp phụ huynh có sự dạy dỗ, hỗ trợ thỏa đáng giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất. Nếu gia đình có trẻ đang trong giai đoạn tiểu học, chúng ta nên chú ý thực hiện ngay một số điều sau đây:

Trò chuyện, tâm sự với con

Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học khá nhạy cảm và cũng phức tạp nên cha mẹ cần thường xuyên trò chuyện, tâm sự để sớm nhận biết cảm xúc của trẻ, giúp con kiểm soát chính mình. Trẻ tiểu học vẫn còn hồn nhiên, ngây thơ, vô tư nhưng có những muộn phiền, lo lắng, sợ hãi, khủng hoảng nên cần người lớn yêu thương, che chở.

Khi thường xuyên giao tiếp với trẻ, các bé tin tưởng, dễ dàng bày tỏ cảm xúc, mong muốn, thể hiện suy nghĩ của mình với phụ huynh. Thường xuyên nói chuyện với con về trường lớp, vấn đề học tập, bạn bè, thầy cô, những anh chị em trong nhà, người xung quanh… sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về những điều xảy ra xung và tâm lý của trẻ. Kịp thời phát hiện suy nghĩ tiêu cực, hành vi chưa phù hợp của con, cha mẹ sẽ dễ dàng điều chỉnh để trẻ thay đổi tốt hơn.

Cha mẹ nên chú ý, trong quá trình giao tiếp cần có sự khéo léo, nhẹ nhàng, không áp đặt suy nghĩ của bản thân lên con. Cách tốt nhất nên thực hiện là lý giải, phân tích để con hiểu, gợi ý cách giải quyết phù hợp nhất cho trẻ trước các sự vật, sự việc hay tình huống phát sinh trong cuộc sống. Từ đó giúp con trẻ nên độc lập, chủ động và tự tin đối mặt với những vấn đề xảy ra trên thực tế.