Các phương pháp sinh thiết tổn thương cơ bản
10/09/2024
Thông báo tuyển dụng bác sĩ
10/09/2024Scopolamine là độc tố tự nhiên có nguồn gốc từ các cây Scopolia, thực vật họ Cà (Solanaceae) như cà chua, cà tím, khoai tây. Scopolamine được mệnh danh là “Hơi thở của quỷ” (Devil’s breath), có tác dụng gây mê, gây ảo giác, làm mất thần trí và đưa con người vào trạng thái bị thôi miên.
- “Hơi thở của quỷ” – Scopolamine là gì?
Scopolamine, hay còn được gọi là “hơi thở của quỷ” (Devil’s breath), là một hợp chất tự nhiên có nguồn gốc từ các cây Scopolia, thực vật họ Cà (Solanaceae) như cà chua, cà tím, khoai tây. Tại Việt Nam có một số đại diện như cây cà độc dược, hoa chuông (một số nơi còn được gọi là loa kèn). Scopolamine là một chất ức chế đối giao cảm tác động trên thụ thể muscarinics (liệt giao cảm), là dẫn chất tự nhiên amine bậc 4. Tác dụng của thuốc trong cơ thể bao gồm giảm tiết dịch, làm chậm co bóp dạ dày và ruột, làm giảm buồn nôn, nôn, chóng mặt liên quan đến say tàu xe và phục hồi sau khi gây mê và phẫu thuật. Ngoài ra, Scopolamine còn nhiều tác dụng không mong muốn như tác dụng gây mê, đồng thời có khả năng làm mất đi thần trí của con người và đưa con người vào trạng thái bị thôi miên. Loại ma túy này được coi là loại thuốc đáng sợ nhất thế giới mà tội phạm thường dùng để xóa trí nhớ và làm mất ý thức tạm thời của nạn nhân.
- Tác dụng và tác hại của scopolamine
Scopolamine có công thức hóa học là C17H21NO4 và công thức cấu tạo như trong Hình 1, có đặc điểm hóa học là không màu, không mùi, không vị, dễ bay hơi nhưng lại có khả năng tạo ra ảo giác cho con người khi hít phải loại chất này. Do cấu trúc hoá học, thuốc có thể gây ra tình trạng hoang tưởng ảo giác rất mạnh. Đặc biệt, Scopolamine sẽ ngăn chặn ngay từ giai đoạn đầu, không để ký ức được hình thành, những sự kiện xảy ra trong thời gian thuốc ảnh hưởng tới thần kinh con người sẽ không được ghi lại đến khi chất hết tác dụng. Người ta không thể nào nhớ nổi chuyện gì đã xảy ra, nó có thể gây ra tình trạng mất trí nhớ ở mức độ tương tự như thuốc an thần diazepam. Scopolamine còn làm tim đập nhanh hơn và gây ra tình trạng kích động, nếu sử dụng với liều cao thì có thể gây chết người.
- Các loài thực vật chứa nhiều Scopolamine
Cùng với Atropine và Hyoscyamine, Scopolamine là những hoạt chất chính thuộc nhóm tropan alkaloid, phổ biến có thể được tìm thấy trong thực vật (đặc biệt là ở cà độc dược – hàm lượng toàn phần từ 0,2 – 0,5%, chủ yếu là scopolamine, ngoài ra còn có hyoscyamine, atropine và các saponin, flavonoit, tanin,… với số lượng không đáng kể).
Scopolamine chủ yếu xuất hiện ở các loài thực vật thuộc chi Solanaceae như cà độc dược, cỏ dại Jimson, táo gai hoặc các cây họ hạt kín như họ cải, họ bìm bìm (ví dụ, Erycibe henryi), họ đước (ví dụ, Rhizophoraceae),…. Chúng thường mọc dại ở ven đường, trong đồng ruộng,… và có thể được thu hoạch cùng với hoa màu. Và chính nguyên nhân này làm cho ngũ cốc là loại thực phẩm thường bị nhiễm tropane alkaloids nhất. Các sản phẩm thực phẩm chính bị ô nhiễm bởi tropane alkaloids có thể kể đến là kiều mạch, kê, lúa miến và ngô, rau, các loại đậu, trà và dịch truyền, hạt có dầu, thực phẩm bổ sung và mật ong.
Scopolamine có tác dụng gây mê, gây ảo giác, làm mất thần trí và đưa con người vào trạng thái bị thôi miên do đó cần tránh ăn hoặc hít phải. Ngoài ra, cần cảnh giác các trường hợp bị người khác lợi dụng Scopolamine để thôi miên nhằm mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản./.
— Sưu tầm —
