Chuyển đổi số trong doanh nghiệp Xu hướng tất yếu trong kỷ nguyên 4.0
05/04/2025
Lựa chọn giải pháp điều trị tiêm phong bế cột sống thắt lưng qua lỗ liên hợp cho
05/04/2025Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất cơ thể, bắt nguồn từ phần dưới cột sống, chính xác hơn là từ các rễ thần kinh sống ở vùng thắt lưng – cùng. Từ đó, nó chia thành hai nhánh, mỗi nhánh đi xuống một bên chân, chạy dọc theo phía sau đùi, qua đầu gối và xuống đến bàn chân.
Đau thần kinh tọa đặc trưng bởi cơn đau dữ dội và cảm giác tê bì ở khu vực phân bố của dây thần kinh tọa hoặc rễ thần kinh thắt lưng – cùng, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của những người bị ảnh hưởng.
Béo phì là một yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến đau thần kinh tọa do nhiều cơ chế tác động lên cột sống và dây thần kinh tọa. Trọng lượng cơ thể dư thừa làm tăng áp lực lên cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng, nơi bắt đầu của dây thần kinh tọa, khiến cột sống dễ bị tổn thương và thoái hóa. Khi áp lực kéo dài, các đĩa đệm giữa các đốt sống có thể bị tổn thương, làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm, một trong những nguyên nhân phổ biến gây chèn ép dây thần kinh tọa. Ngoài ra rối loạn chuyển hoá lipid và đường huyết ở người béo phì có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn máu nuôi dưỡng các dây thần kinh, làm tăng nguy cơ đau thần kinh.
Theo nghiên cứu của tác giả Rahman Shiri và cộng sự của mình năm 2014, béo phì có ảnh hưởng tới đau thần kinh tọa với tỉ lệ OR = 1,12; KTC = 95%.
Người hút thuốc có nhiều khả năng bị đau thần kinh tọa hơn vì nicotine làm suy yếu lưu thông máu. Với lưu lượng máu ít hơn, nếu xảy ra tổn thương thần kinh, quá trình chữa lành sẽ chậm hơn và tình trạng viêm có thể kéo dài hơn. Trong trường hợp đặc biệt bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để khắc phục vấn đề gây ra đau thần kinh tọa, hút thuốc cũng khiến quá trình chữa lành và phục hồi của bệnh nhân kéo dài và khó khăn hơn.
Theo nghiên cứu của tác giả Anni E. Rivinoja và cộng sự của mình năm 2011, ở nam giới hút thuốc có liên quan đến việc tăng nguy cơ nhập viện lần đầu không phẫu thuật (OR = 1,8; KTC = 95%) và nhập viện phẫu thuật lần thứ hai (OR = 3,2; KTC = 95%).
Những công việc đòi hỏi phải nâng vật nặng, cúi nhiều hoặc làm việc ở những tư thế khó về cột sống có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về cột sống thắt lưng do tăng áp lực lên cột sống đồng thời cột sống phải chịu tải trọng quá mức trong thời gian dài. Ngoài ra, những công việc phải ngồi lâu đặc biệt là không có sự hỗ trợ thích hợp cho lưng cũng có thể làm tăng nguy cơ đau thần kinh tọa.
Theo nghiên cứu của tác giả Kaila-Kangas và cộng sự của mình năm 2009, tiền sử làm việc thể chất nói chung có liên quan đến đau thần kinh tọa ở nam giới. Nguy cơ tăng theo thời gian tiếp xúc trong 20 năm đầu tiên OR = 1,85; KTC = 95%.
Theo nghiên cứu của tác giả Ulla Euro và cộng sự của mình năm 2019, công việc ít vận động về mặt thể chất OR = 1,57; KTC = 95%.
Quá trình lão hóa tự nhiên dẫn đến thoái hóa cột sống và đĩa đệm, làm tăng nguy cơ chèn ép dây thần kinh tọa. Những thay đổi liên quan đến tuổi ở cột sống, được giới hạn như thoát vị trí đĩa đệm và gai xương là nguyên nhân phổ biến nhất của thần kinh tọa. Những người trong độ tuổi từ 30 đến 50 dễ bị đau thần kinh tọa hơn.
Theo nghiên cứu của tác giả Sanna Antila và cộng sự của mình năm 2024 tuổi cao hơn sẽ tăng nguy cơ đau thần kinh tọa OR = 2,18; KTC = 95%.
Lối sống ít vận động có thể làm suy yếu cơ lưng và bụng dẫn đến sự giảm linh hoạt và săn chắc của cơ bắp khiến áp lực dồn lên đĩa đệm nhiều hơn. Điều này có thể làm tăng nguy cơ thoái hoá đĩa đệm, dẫn đến đau thần kinh toạ [10]. Ngoài ra tập thể dục hay chơi thể thao sai kỹ thuật cũng làm gia tăng nguy cơ đau thần kinh toạ.
Theo nghiên cứu của tác giả Sanna Antila và cộng sự của mình năm 2024 lối sống ít vận động sẽ tăng nguy cơ đau thần kinh tọa OR = 1,18; KTC = 95%.
Đái tháo đường làm tăng nguy cơ đau thần kinh toạ thông qua cơ chế tổn thương dây thần kinh. Đồng thời làm tăng khả năng chèn ép thần kinh, có thể dẫn đến chèn ép dây thần kinh tọa và có nguy cơ dẫn đến đau thần kinh toạ.
Theo nghiên cứu của tác giả Sanna Antila và cộng sự của mình năm 2024, bệnh đái tháo đường sẽ tăng nguy cơ đau thần kinh tọa OR = 1,31; KTC = 95%.
Tài liệu tham khảo
- Sanna Anttila, Juhani Määttä, Eveliina Heikkala, Jari Arokoski, Jaro Karppinen, Petteri Oura (2024), “Associations of socioeconomic and lifestyle characteristics, psychological symptoms, multimorbidity, and multisite pain with sciatica – a 15-year longitudinal study”, The SPINE JOURNAL, 24, (5), 842-850.
- Ulla Euro, Markku Heliövaara, Rahman Shiri, Paul Knekt, Harri Rissanen, Arpo Aromaa & Jaro Karppinen (2019), “Work-related risk factors for sciatica leading to hospitalization”, scientific reports.
- Kaila-Kangas, Leena PhD, Leino-Arjas, Päivi DMedSc, Karppinen, Jaro DMedSc, Viikari-Juntura, Eira DMedSc, Nykyri, Erkki MSc, Heliövaara, Markku DMedSc (2009), “History of Physical Work Exposures and Clinically Diagnosed Sciatica Among Working and Nonworking Finns Aged 30 to 64”, Spine, 34, (9), 964-969.
- Konstantinou, Kika PhD, Dunn, Kate M. PhD (2008), “Sciatica: Review of Epidemiological Studies and Prevalence Estimates”, Spine, 33, (22), 2464-2472.
- Patricia Parreira PhD, Chris G. Maher PhD, Daniel Steffens PhD, Mark J. Hancock PhD, Manuela L. Ferreira PhD (2018), “Risk factors for low back pain and sciatica: An umbrella review”, The Spine Journal, 18, (9), 1715-1721.
- Anni E. Rivinoja, Markus V. Paananen, Simo P. Taimela, Svetlana Solovieva, Annaleena Okuloff, Paavo Zitting, Marjo-Riitta Järvelin, Päivi Leino-Arjas, Jaro I. Karppinen (2011), “Sports, Smoking, and Overweight During Adolescence as Predictors of Sciatica in Adulthood: A 28-Year Follow-up Study of a Birth Cohort”, American Journal of EPIDEMIOLOGY, 173, (8), 890-897.
7. Rahman Shiri, Tea Lallukka, Jaro Karppinen, Eira Viikari-Juntura (2014), “Obesity as a Risk Factor for Sciatica: A Meta-Analysis”, American Journal of EPIDEMIOLOGY, 179, (8), 929-937./.
–Sưu tầm–
